Pracownik podlega ochronie przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Zgodnie z kodeksem pracy (tj. z dnia 14 lutego 2025 r., Dz.U. z 2025 r. poz. 277 ze zm., dalej: „KP”) rozwiązanie umowy przez pracodawcę jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Ponadto pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników mogą rozwiązać umowę z pracownikiem korzystającym z urlopu wychowawczego w oparciu o przepisy ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tj. z dnia 23 kwietnia 2025 r., Dz.U. z 2025 r. poz. 570, dalej: „Ustawa o zwolnieniach grupowych”), jeżeli zachodzą przyczyny niedotyczące pracownika. Rozwiązanie lub wypowiedzenie umowy o pracę jest możliwe zarówno w ramach zwolnień grupowych, jak i zwolnień indywidualnych przewidzianych w art. 10 Ustawy o zwolnieniach grupowych.
Powyższe potwierdza uchwała Sądu Najwyższego – Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 15 lutego 2006 r., sygn. akt: II PZP 13/05.
Ustawa o zwolnieniach grupowych modyfikuje przewidziane w KP zasady rozwiązywania i wypowiadania umów pracownikom podlegającym szczególnej ochronie. W przypadku zwolnień grupowych uchylona zostaje szczególna ochrona pracowników korzystających z urlopu wychowawczego. Należy mieć jednak na względzie art. 5 ust. 3 Ustawy o zwolnieniach grupowych, zgodnie z którym w przypadku korzystania przez pracownika z urlopu, wypowiedzenie stosunku pracy jest dopuszczalne, gdy urlop trwa co najmniej 3 miesiące.
Zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w przypadku, gdy zachodzi potrzeba zwolnienia indywidualnego pracodawca może rozwiązać stosunki pracy, w drodze wypowiedzenia, z pracownikami, których stosunek pracy podlega z mocy odrębnych przepisów szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem i wobec których jest dopuszczalne wypowiedzenie stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, pod warunkiem niezgłoszenia sprzeciwu przez zakładową organizację związkową w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu. W przypadku pracodawców, u których nie działają związki zawodowe, warunek ten nie będzie miał zastosowania.
Podsumowując jeśli wypowiedzenie umowy o pracę pracownicy powracającej z urlopu wychowawczego ma nastąpić wyłącznie z przyczyn niedotyczących pracownika (np. likwidacja stanowiska, zmiana struktury organizacyjnej) to dopuszczalne jest wypowiedzenie umowy o pracę w oparciu o przepisy Ustawy o zwolnieniach grupowych. Należy pamiętać o konieczności wypłacenia pracownikowi odprawy pieniężnej w określonej ustawowo wysokości.