Kluczowe zmiany przy sprzedaży online lub w inny sposób na odległość

W dniu 13 grudnia 2024 r. weszło w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów, zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 oraz uchylające dyrektywę 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywę Rady 87/357/EWG (dalej zwane Rozporządzeniem GPSR). 

Z dniem wejścia w życie ww. Rozporządzenia 13.12.2024 r. tracą moc obowiązujące dotychczasowe Dyrektywy 87/357/EWG i 2001/95/WE. Produkty, które zostały wprowadzone do obrotu przed 13 grudnia 2024 r., które są zgodne z dyrektywą 2001/95/W, mogą być w dalszym ciągu udostępnianie na rynku.

Rozporządzenie GPSR ma na celu ochronę konsumentów oraz zapewnienie bezpieczeństwa produktów konsumpcyjnych wprowadzonych do obrotu lub udostępnionych na rynku, niezależnie od tego, czy są nowe, używane, naprawione lub odnowione i dotyczy produktów oferowanych do sprzedaży online lub w inny sposób na odległość, przy czym produkty oferowane do sprzedaży online lub w inny sposób na odległość uważa się za udostępnione na rynku, jeżeli oferta jest skierowana do konsumentów w Unii. Oferta sprzedaży uznawana jest za skierowaną do konsumentów w Unii, jeżeli odpowiedni podmiot gospodarczy w jakikolwiek sposób kieruje swoją działalność do jednego lub większej liczby państw członkowskich.

Zastosowanie Rozporządzenia GPSR – kiedy nie ma konieczności jego uwzględnienia?

Mając bowiem na uwadze, że ustawodawstwo unijne przewiduje wiele szczególnych regulacji poświęconych wymaganiom bezpieczeństwa konkretnych rodzajów produktów, Rozporządzenie GPSR stosuje się do tych aspektów bezpieczeństwa produktów objętych szczególnymi regulacjami, które nie zostały w nich uregulowane lub tych kategorii produktów, które w ogóle nie zostały objęte wspomnianymi przepisami szczególnymi. W przypadku produktów podlegających szczególnym wymaganiom nałożonym przez unijne prawodawstwo harmonizacyjne – chodzi o określone w załączniku I do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1020 z dnia 20 czerwca 2019 r.  w sprawie nadzoru rynku i zgodności produktów (m.in. zabawki, baterie, wyroby budowlane, produkty kosmetyczne, sprzęt elektryczny i elektroniczny) – Rozporządzenie GPSR ma zastosowanie tylko w części.

Wyjątki od zastosowania Rozporządzenie GPSR – do jakich produktów nie znajduje zastosowania? 

Rozporządzenie nie ma zastosowania do:

1. produktów leczniczych do stosowania u ludzi ani do weterynaryjnych produktów leczniczych;
2. żywności;
3. pasz;
4. żywych roślin i zwierząt, organizmów zmodyfikowanych genetycznie oraz mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie stosowanych w sposób ograniczony, a także do produktów z roślin i zwierząt bezpośrednio związanych z ich przyszłym rozmnażaniem;
5. produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych;
6. produktów ochrony roślin;
7. sprzętu wykorzystywanego przez konsumentów do przemieszczania się lub podróży, w przypadku gdy jest on obsługiwany bezpośrednio przez usługodawcę w ramach usługi transportowej świadczonej konsumentom i nie jest obsługiwany przez samych konsumentów;
8. statków powietrznych, o których mowa w art. 2 ust. 3 lit. d) rozporządzenia (UE) 2018/1139;
9. antyków (oznaczają produkty, takie jak przedmioty kolekcjonerskie lub dzieła sztuki, w odniesieniu do których konsumenci nie mogą w racjonalny sposób oczekiwać, że spełniają one aktualne normy bezpieczeństwa).
10. do produktów wymagających naprawy lub odnowienia przed użyciem, w przypadku gdy produkty te są wprowadzane do obrotu lub udostępniane na rynku oraz noszą wyraźne oznaczenie, że wymagają naprawy lub odnowienia przed użyciem.

Ocena bezpieczeństwa produktu – audyt wewnętrzny bezpieczeństwa produktów

Rozporządzenie GPSR wskazuje aspekty, które należy uwzględnić oceniając, czy produkt jest bezpieczny i dokonując audytu wewnętrznych procedur bezpieczeństwa produktów – przedsiębiorców, tj.:

• właściwości produktu, w tym jego projekt, właściwości techniczne, skład, opakowanie, instrukcję montażu oraz, w stosownych przypadkach, instrukcję dotyczącą instalacji, używania i konserwacji
• oddziaływanie na inne produkty, w przypadku gdy można racjonalnie przewidzieć, że będzie on używany wraz z innymi produktami, w tym wzajemne połączenie tych produktów
• oddziaływanie, jakie inne produkty mogą mieć na produkt poddawany ocenie, w przypadku gdy można racjonalnie przewidzieć, że inne produkty będą używane wraz z tym produktem, w tym oddziaływanie przedmiotów niezintegrowanych, które mają determinować, zmieniać lub uzupełniać sposób działania produktu poddawanego ocenie, co musi zostać uwzględnione przy ocenie bezpieczeństwa produktu poddawanego ocenie
• sposób prezentacji produktu, oznakowania na produkcie, w tym oznakowania informujące, czy produkt jest odpowiedni dla dzieci w określonym wieku, ostrzeżenia i instrukcje jego bezpiecznego używania i utylizacji, a także inne wskazówki lub informacje na temat produktu
• kategorie konsumentów używających produktu, w szczególności poprzez ocenę ryzyka dla konsumentów podatnych na zagrożenia, takich jak dzieci, osoby starsze i osoby z niepełnosprawnościami, a także wpływ różnic wynikających z płci na zdrowie i bezpieczeństwo
• wygląd produktu, jeżeli mógłby on skłonić konsumentów do używania produktu w sposób inny niż ten, dla którego został on zaprojektowany, a w szczególności w przypadku, gdy:

• produkt, który nie jest żywnością, przypomina ją, i można by go z nią pomylić ze względu na kształt, zapach, kolor, wygląd, opakowanie, oznakowanie, objętość, wielkość lub inne właściwości, w związku z czym istnieje możliwość wzięcia go do ust, ssania lub połknięcia przez konsumentów, zwłaszcza przez dzieci;
• produkt, choć nie został zaprojektowany ani nie jest przeznaczony do użytku przez dzieci, mógłby być używany przez dzieci lub przypomina przedmiot powszechnie uznawany za atrakcyjny dla dzieci lub przeznaczony do użytku przez dzieci ze względu na sposób jego zaprojektowania, opakowanie lub właściwości;

• gdy wymaga tego charakter produktu – odpowiednie właściwości cyberbezpieczeństwa niezbędne do ochrony produktu przed wpływami zewnętrznymi, w tym działających w złej wierze osób trzecich, w przypadku gdy taki wpływ mógłby oddziaływać na bezpieczeństwo produktu, w tym możliwość utraty połączenia;
• gdy wymaga tego charakter produktu – ewoluujące, uczące się i predykcyjne funkcje produktu.

Podsumowanie zmian wprowadzonych Rozporządzeniem i wymogi dla przedsiębiorców

Reasumując kluczowe zmiany obejmują:

• Wzmocnienie wymogów dotyczących oceny ryzyka: producenci i dystrybutorzy muszą teraz przeprowadzać dokładniejszą ocenę ryzyka, aby upewnić się, że produkty nie stwarzają zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów. Obejmuje to nie tylko testowanie produktów, ale także analizę potencjalnych zagrożeń wynikających z niewłaściwego użytkowania.
• Wprowadzenie obowiązku dokumentacji technicznej: dyrektywa GPSR wymaga od producentów prowadzenia szczegółowej dokumentacji technicznej, która potwierdza zgodność produktu z wymogami bezpieczeństwa. Dokumentacja ta musi być dostępna dla organów nadzoru w przypadku kontroli.
• szkolenia dla pracowników i przeprowadzenia audytów wewnętrznych w zakresie wdrożenia nowych procedur i bezpieczeństwa produktów.
• Obowiązek współpracy z systemem Safety Gate – producenci, importerzy i dystrybutorzy są zobowiązani do zgłaszania niebezpiecznych produktów do systemu Safety Gate, co zwiększa transparentność i umożliwia szybkie reagowanie na zagrożenia.
• Dostosowanie do wymogów związanych z kontrolami: regularne inspekcje przeprowadzane przez organy nadzoru rynku wymagają od przedsiębiorstw, aby były one gotowe na kontrole oraz mogły szybko i skutecznie reagować na wszelkie uwagi i zalecenia.
• Powyższe powoduje konieczność przygotowania przez przedsiębiorców stosownej procedury wewnętrznej, dokumentacji technicznej potwierdzającej zgodność produktów z wymogami bezpieczeństwa, jak również procedury w przypadku stwierdzenia produktu za niebezpieczny w tym informowania konsumentów i zgłoszenia do systemu Safety Gate oraz gromadzenia dokumentacji na wypadek kontroli.

Szczegółowe obowiązki podmiotów gospodarczych w zakresie wprowadzenia Rozporządzenia GPSR w kolejnym wpisie. Natomiast jeżeli potrzebujecie Państwo pomocy w przygotowaniu procedur wewnętrznych bezpieczeństwa – zapraszamy do kontaktu.