Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Zgodnie z art. 3 k.s.h., obowiązkiem każdego wspólnika spółki handlowej jest wniesienie wkładu. Jest to jeden ze środków, za pomocą którego wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu spółki. Wniosek wypływający z art. 3 k.s.h. potwierdza na gruncie spółki komandytowej już art. 105 pkt 4 k.s.h., który jako obligatoryjne postanowienie umowne przewiduje oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartości.
Wkład kapitałowy wspólnika może mieć różne postacie, a jego wnoszenie bądź podwyższenie w trakcie funkcjonowania spółki wiąże się z pewnymi ograniczeniami prawnymi oraz generuje szereg konsekwencji podatkowych.
Postacie wkładu wspólnika spółki komandytowej
Co do zasady, wkład kapitałowy wspólnika do spółki komandytowej może mieć postać:
- wkładu pieniężnego;
- wkładu niepieniężnego (tzw. aport), np. w postaci rzeczy, praw, ruchomości i nieruchomości, innych świadczeń na rzecz spółki np. praca i usługi wspólnika, w tym również usługi świadczone przy powstaniu spółki.
Kodeks spółek handlowych wprowadza pewnego rodzaju ograniczenia związane z wnoszeniem wkładów.
Przede wszystkim przepisy nakładają obowiązek wskazania w umowie spółki przedmiotu, wartości oraz wspólnika wnoszącego świadczenie niepieniężne. Wkład niepieniężny powinien być wyceniony według jego wartości rynkowej. Regulację tą należy uzupełnić o art. 50 § 1 w zw. z art. 103 KSH, który stanowi, że wspólnik nie jest uprawniony ani zobowiązany do podwyższenia umówionego wkładu.
Drugie ograniczenie istnieje w sytuacji kiedy komplementariuszem spółki komandytowej jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna lub prosta spółka akcyjna, zaś komandytariuszem jest wspólnik tej spółki, wkładu komandytariusza nie mogą stanowić jego udziały w tej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcje tej spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej. Brak jest natomiast podstaw do rozszerzenia przedmiotowego zakazu na sytuację, w której komplementariuszem jest spółka komandytowo-akcyjna, zaś komandytariuszem jej akcjonariusz, jak również nie można wyprowadzić wniosku, że spółka komandytowa nie może nabywać udziałów bądź akcji swojego komplementariusza.
Kolejne ograniczenie wynika z faktu, iż zobowiązanie do wykonania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki oraz wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstaniu spółki nie mogą stanowić wkładu komandytariusza do spółki, chyba że wartość innych jego wkładów do spółki nie jest niższa od wysokości sumy komandytowej.
Podwyższenie wkładu, a zmiana umowy spółki
Podwyższenie wkładu kapitałowego wymaga zmiany umowy spółki komandytowej dokonanej w formie aktu notarialnego, która jest skuteczna z chwilą jej zawarcia u notariusza. Wpis zmiany umowy spółki komandytowej w rejestrze przedsiębiorców KRS ma jedynie charakter deklaratoryjny. Wspólnicy w celu podwyższenia wkładu wspólnika muszą podjąć uchwałę postanawiając o zmianie umowy spółki w zakresie wnoszonych wkładów. Zmiana umowy spółki komandytowej wymaga zgodnie z przepisami zgody wszystkich wspólników, co wynika z art. 9 k.s.h., chyba że wspólnicy w umowie zastrzegli inaczej, np. poprzez wskazanie, że zmiana umowy spółki wymaga określonej większości (np. zgody bezwzględnej większości wspólników, zgody 2/3 wspólników etc.). Trzeba również pamiętać, iż jeżeli komplementariuszem spółki komandytowej jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna lub prosta spółka akcyjna – zgoda tej spółki na zmianę umowy spółki komandytowej musi być wyrażona w odrębnej uchwale Zgromadzenia Wspólników lub Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy, a czasami zastosowanie znajdzie również konieczność powołania pełnomocnika w trybie art. 210 § 1 k.s.h (reprezentacja spółki z o.o. przy zawieraniu umowy spółki z członkiem zarządu tej spółki), lub w trybie art. 379 § 1 k.s.h. (W umowie między spółką akcyjną, a członkiem zarządu, jak również w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza albo pełnomocnik powołany uchwałą walnego zgromadzenia), bądź w trybie art. 30067 § 1 k.s.h. (W umowie między prostą spółką akcyjną, a członkiem zarządu, jak również w sporze z nim spółkę reprezentuje pełnomocnik powołany uchwałą akcjonariuszy albo rada nadzorcza).
