Na wstępie należy wskazać, czym jest prokura. Jest to szczególny rodzaj pełnomocnictwa, którego może udzielić przedsiębiorca posiadający wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (dalej: „CEiDG”) albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (dalej: „KRS”), które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokurent podlega wpisowi do CEiDG bądź KRS. Z zakresu prokury wyłączone zostały czynności prawne obejmujące zbycie przedsiębiorstwa, oddanie go do czasowego korzystania, a także zbywanie i obciążanie nieruchomości. W tych wypadkach wymagane jest pełnomocnictwo do poszczególnych czynności. W niniejszym wpisie skupimy się na powołaniu i odwołaniu prokurenta w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.
Powołanie prokurenta
Powołując prokurenta w spółce z o.o. należy mieć na względzie przepisy kodeksu cywilnego (dalej: „KC”) oraz kodeksu spółek handlowych (dalej: „KSH”). Prokurentem może zostać osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Zgodnie z art. 18 § 2 KSH prokurentem nie może być osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo określone w art. 587-5872, art. 590 i art. 591 KSH, jak również w art. 228-231 i rozdziałach XXXIII-XXXVII kodeksu karnego.
Zgodnie z art. 208 § 6 KSH powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu, co najczęściej znajdzie odzwierciedlenie w jednomyślnej uchwale Zarządu. Powołując prokurenta należy określić rodzaj udzielanej mu prokury – czy jest to prokura samoistna czy łączna. Prokura może zostać ograniczona do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa (prokura oddziałowa). Co istotne, powołanie prokurenta wymaga jego zgody. Oświadczenie prokurenta o zgodzie na powołanie należy złożyć do KRS jako załącznik do wniosku o wpisanie prokurenta. Art. 1092 § 1 KC stanowi, że prokura powinna zostać udzielona na piśmie pod rygorem nieważności. Niezachowanie formy pisemnej będzie skutkowało bezwzględną nieważnością czynności obejmującej udzielenie prokury. W przypadku spółek założonych przy użyciu wzorca istnieje możliwość ustanowienia prokury przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym.
Odwołanie prokury
Art. 208 § 7 KSH stanowi, że odwołać prokurę w spółce z o.o. może każdy członek zarządu. Uprawnienie do odwołania prokury jest niezależne od sposobu reprezentacji spółki, jak również od rodzaju udzielonej prokury. Prawo każdego członka zarządu do odwołania prokury stanowi zabezpieczenie interesów spółki. Stosownie do art. 1097 KSH prokura może zostać odwołana w każdym czasie.
Wygaśnięcie prokury
Wskazać również należy na sytuacje, które z mocy prawa powodują wygaśnięcie prokury. Zgodnie z art. 1097 KC prokura wygasa:
- wskutek wykreślenia przedsiębiorcy z CEiDG albo z KRS,
- wskutek ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji oraz przekształcenia przedsiębiorcy,
- ze śmiercią prokurenta,
- wskutek ustanowienia kuratora na podstawie art. 42 § 1 KC tj. gdy osoba prawna nie może być reprezentowana lub prowadzić swoich spraw ze względu na brak organu albo brak w składzie organu uprawnionego do jej reprezentowania.
