Wspólnicy spółek osobowych, podejmując decyzję o zakończeniu działalności, nie zawsze są zobowiązani do przeprowadzania pełnego postępowania likwidacyjnego. Przepisy Kodeksu spółek handlowych dopuszczają możliwość rozwiązania spółki osobowej bez likwidacji, pod warunkiem spełnienia określonych przesłanek oraz zgodnej woli wszystkich wspólników. W niniejszym artykule przedstawiono warunki dopuszczalności takiego rozwiązania, jego skutki prawne oraz praktyczne konsekwencje dla wspólników i majątku spółki.
Przyczyny rozwiązania spółki
Wystąpienie jednej ze wskazanych w art. 58 KSH przesłanek rozpoczyna dopiero proces prowadzący do rozwiązania spółki, tj. stanowi podstawę przeprowadzenia likwidacji lub zakończenia działalności spółki w inny sposób oraz wykreślenia spółki z rejestru przedsiębiorców. Dopiero wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców powoduje rozwiązanie spółki. Zaistnienie jednej z przyczyn rozwiązania spółki nie zawsze prowadzi do ustania spółki jawnej.
Artykuł 58 KSH wskazuje przyczyny rozwiązania spółki jawnej. Jednak na zasadzie odesłania przepisy te stosuje się również do spółki komandytowej (art. 103 § 1 KSH).
Zgodnie z art. 58 § 1 KSH Rozwiązanie spółki powodują:
- przyczyny przewidziane w umowie spółki;
- jednomyślna uchwała wszystkich wspólników;
- ogłoszenie upadłości spółki;
- śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości;
- wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika;
- prawomocne orzeczenie sądu.
W przypadku zaistnienia jednej z przyczyn rozwiązania spółki wskazanych w art. 58 § 1 KSH, należy przeprowadzić likwidację spółki, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki. W niniejszym artykule zajmiemy się właśnie tym innym sposobem zakończenia działalności spółki – bez konieczności przeprowadzenia długotrwałego i kosztownego postepowania likwidacyjnego, a więc wyłącznie dwoma przesłankami, mianowicie „przyczyny przewidziane w umowie spółki” i „jednomyślna uchwała wszystkich wspólników”, czyli tzw. uproszczona forma rozwiązania spółki osobowej, kiedy wspólnicy decydują się na rozwiązanie spółki bez przeprowadzenia likwidacji.
Przyczyny przewidziane w umowie spółki
Wspólnicy mogą w umowie spółki przewidzieć przyczyny prowadzące do jej rozwiązania. Przyczyną przewidzianą w umowie spółki może być w szczególności upływ czasu, na który spółka została zawiązana albo nastąpienie zdarzenia wskazanego w umowie spółki, prowadzącego do jej rozwiązania. Umowa spółki może przewidzieć, że spółka będzie trwać tylko przez określony czas albo do chwili osiągnięcia zamierzonego rezultatu lub nastąpienia określonego zdarzenia. Upływ terminu lub ziszczenie się warunków określonych w umowie stanowią przyczynę prowadzącą do rozwiązania spółki, chyba że spółka nadal będzie prowadziła swoją działalność za zgodą wszystkich wspólników. Wspólnicy mogą również postanowić w umowie spółki, że jej rozwiązanie nastąpi w razie podjęcia przez wspólników większością głosów uchwały o rozwiązaniu spółki. Przedmiotowa uchwała o rozwiązaniu spółki stanowi przyczynę umowną rozwiązania spółki, o której mowa w art. 58 pkt 1 KSH, nie zaś przyczynę określoną w art. 58 pkt 2 KSH (2) jednomyślna uchwała wszystkich wspólników).
Również dla zastosowania uproszczonego trybu rozwiązania spółki konieczne w tym wypadku jest wskazanie wprost w umowie spółki, że rozwiązanie spółki nie wymaga likwidacji, a do zakończenia działalności spółki dochodzi przy zaistnieniu konkretnych okolicznościach.
Zdarza się jednak, że umowa spółki nie zawiera tak konkretnych zapisów, wówczas przed podjęciem decyzji o rozwiązaniu spółki w trybie uproszczonym, wspólnicy mogą podjąć uchwałę o zmianie umowy spółki poprzez dodanie okoliczności powodujących rozwiązanie i sposób zakończenia działalności spółki i dopiero następczo – podjąć uchwałę o rozwiązaniu spółki bez przeprowadzenia likwidacji. Warto zaznaczyć, że uchwała o zmianie umowy spółki ma charakter konstytutywny, co oznacza, że skutki z niej wynikające są obowiązujące od momentu podjęcia uchwały. Natomiast sam wpis w rejestrze KRS tylko potwierdza zaistnienie zdarzenia (skutek deklaratoryjny).
Jednomyślna uchwała wszystkich wspólników – forma uchwały
Wspólnicy mogą w każdym czasie, na podstawie art. 58 pkt 2 KSH, podjąć jednomyślną uchwałę o rozwiązaniu spółki. Uchwała taka może zostać podjęta nawet w przypadku, gdy umowa spółki została zawarta na czas oznaczony. Przyczyna, o której mowa w art. 58 pkt 2 KSH jest niezależna od postanowień umowy spółki. W przypadku, gdy wspólnicy postanowią w umowie spółki, że rozwiązanie spółki może nastąpić na podstawie uchwały zapadłej tylko większością głosów, podstawę prawną takiej uchwały wspólników stanowi postanowienie umowne, a zatem przyczyna określona w art. 58 pkt 1 KSH, nie zaś art. 58 pkt 2 KSH.
Uchwała o rozwiązaniu spółki może być podjęta w sposób zwykły, tradycyjny, jak również przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym. W przypadku podjęcia uchwały w sposób zwykły, tradycyjny – dla spółki jawnej będzie to zwykła forma pisemna, natomiast w przypadku spółki komandytowej – forma aktu notarialnego, ponieważ zgodnie z art. 106 KSH Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Inny sposób zakończenia działalności spółki
Wobec powyższego, zarówno ustalenie przez wspólników w umowie spółki przyczyn rozwiązania bez przeprowadzenia likwidacji jak i podjęcie przez wspólników jednomyślnej uchwały
o zakończeniu działalności spółki i jej rozwiązaniu bez przeprowadzenia likwidacji stanowi – inny sposób zakończenia działalności spółki.
Uchwałę wszystkich wspólników o rozwiązaniu spółki bez przeprowadzenia likwidacji można podjąć gdy:
- bieżące interesy spółki są zakończone,
- wierzytelności spółki zostały ściągnięte,
- zobowiązania spółki zostały wypełnione,
- spółka nie prowadzi działalności gospodarczej,
- majątek spółki został upłynniony,
- spółka nie zatrudnia pracowników w rozumieniu przepisów kodeksu pracy,
- nie toczą się wobec Spółki żadne postępowania sądowe, administracyjne, podatkowe ani egzekucyjne,
- spółka nie zalega ani w ZUS ani w US
- oraz określono w jaki sposób pozostały majątek spółki zostanie rozdysponowany – jeżeli taki pozostanie.
Nadto, wspólnicy w uchwale muszą podjąć decyzję co do osoby wskazanej na przechowawcę ksiąg i wszelkich dokumentów spółki na okres nie krótszy niż pięć lat, a osoba wyraziła taką zgodę.
Zgodnie z art. 12 ustawy o rachunkowości „Księgi rachunkowe zamyka się, z zastrzeżeniem
ust. 3-3d: pkt 2) na dzień zakończenia działalności jednostki, w tym również jej sprzedaży, zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego, o ile nie nastąpiło jego umorzenie” – w związku z czym podejmując uchwałę o zakończeniu działalności spółki i jej rozwiązaniu bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego wspólnicy jednocześnie podejmują decyzję o zakończeniu działalność jednostki i na ten dzień należy również zamknąć księgi, uniemożliwiając tym samym dokonywanie jakichkolwiek innych dalszych wpisów do ksiąg, sporządzając bilans i rachunek zysków i strat na dzień zakończenia działalności spółki.
Podział pozostałego majątku spółki
Pozostały majątek spółki dzieli się między wspólników poprzez spłacenie wspólnikom ich udziałów kapitałowych i podział nadwyżki między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczą oni w zysku, zgodnie z wewnętrznymi postanowieniami umownymi.
Jeżeli majątek spółki nie wystarcza na spłatę udziałów kapitałowych i długów, niedobór dzieli się między wspólników w stosunku, w jakim wspólnicy uczestniczą w stracie. W przypadku niewypłacalności jednego ze wspólników, przypadającą na niego część niedoboru dzieli się między pozostałych wspólników w takim samym stosunku. Po podjęciu uchwały wspólników,
o rozwiązaniu spółki, nowe interesy i czynności spółki mogą być podejmowane tylko w przypadku, gdy jest to niezbędne do rozwiązania spółki lub do ukończenia spraw w toku. Księgi i dokumenty rozwiązanej spółki należy oddać na przechowanie wspólnikowi lub osobie trzeciej wybranej
w uchwale, na okres nie krótszy niż pięć lat.
Jeżeli potrzebujecie Państwo przeprowadzić szybki proces zamknięcia spółki – zapraszamy do kontaktu.
